کرب زنی؛ آئینی برای همنوایی با امام حسین (ع)

به گزارش خبرگزاری صداوسیما؛ کرب زنی از آیین‌های ویژه عزاداری در ماه محرم است که اجرای آن بیشتر در روستاهای منطقه بندپی بابل در استان مازندران و برخی از مناطق لاهیجان در استان گیلان مرسوم است.

در میان آیینهایی که در مازندران جاری است و کم و بیش شبیه اغلب نقاط کشور است مراسم کرب زنی یا کرپ زنی آن متفاوت با سایر نقاط کشور است.

کرپ زنان ضمن هماهنگی و همنوایی باهم نمادی از همدلی و اتحاد از خود نشان می دهند و ناله کرپ آنها بیانگر ناله جمادات و زمین و زمان بر حسین (ع) و یارانش است.

کرب زنی حرکاتی نمادین از عملکرد نادمانه‌ی اقوام و طوایفی است که به هنگام وقوع نبرد، میان امام سوم شیعیان و یزید بن معاویه در دشت نینوا و صحرای کربلا ساکن بودند و این رسم در واقع ابراز ندامت و پشیمانی این قوم است.

کرب زنی (Karb Zani) یکی از مراسم خاصه اقوام ساکن در استان‌های شمالی ایران، مازندران و شرق گیلان است. نام این آیین، در مازندران به گونه‌ی پیش گفته و در شرق گیلان با اندکی تفاوت « کآرْبْ زنی » تلفظ می‌شود.

کرب زنی معمولا در ماه محرم و در دهه‌ نخست این ماه برگزار می‌ شده که موسوم به عاشورا و مصادف با سالگرد شهادت امام سوم شیعیان است.

نوای حزین "کرب زنی" که یادآور عزاداری اصیل و ستی مردم مازندران است، اکنون در بیشتر مناطق مازندران خاموش شده است و در کمتر نقطه ای شنیده می شود.

کرب تکه چوبی است تراشیده شده، به اندازه ای که در کف دست جا می گیرد و سطح بیرونی آن صاف است و در پشت آن بندی قرار دارد که به پشت دست می افتد.

در واقع کرب نام درختی در جنگل های مازندران است که در گذشته در مناطق کوهستانی فراوان بوده است و مردم از چوب آن جهت ساخت این وسیله استفاده می کردند ولی بعدها در طول زمان این درخت کمیاب شد. امروزه بیشتر از چوب درخت گردو، توت و آلبالو ،کرب را می سازند ولی  به لحاظ تاریخی همچنان نام کرب بر آن باقی مانده است.

کرب در کف دست قرار می گیرد و انگشتان بر گرد آن حفاظ می شوند، یک جفت کرب را در دست می گیرند و به آهنگ نوحه ای که خوانده می شود آنها را بر هم می کوبند و کرب زنان ضمن هماهنگی و همنوایی با هم نمادی از همدلی و اتحاد از خود نشان می دهند و ناله کرب آنان بیانگر ناله جمادات و زمین و زمان بر حسین (ع) و یارانش است.

معمولا خراطان، چوب‌های کرب را تهیه می‌کنند که دسته‌های گرد آن باعث می‌شود تا هنگام استفاده افراد، دست حالت راحتی داشته باشد، همچنین دو لبه صاف دارد که همانند سنج به هم زده می‌شود لذا دسته‌های گرد، به طور معمولی ۲۱ ضرب را می‌زدند اما نخبه‌هایی که هنرمندانه این ۲۱ ضرب را می‌زدند اندک بودند و کارهایشان بسیار زیبا بود.

نوحه‌ای که در مراسم کرب‌زنی خوانده می‌شود ۲۱ ضرب دارد که از تک ضرب شروع می شود و همین طور دو، سه و پنچ ضرب به بالا، تا اینکه ۲۱ ضرب کامل شود، همچنین در برخی مناطق گروه نخبه، وسط دایره کرب‌زنی می‌ایستد و وقتی مداح در مراسم کرب‌زنی شروع به خواندن کرده و به ضرب بیست‌ویکم می‌رسید، گروه نخبه که در مرکز دایره قرار دارند با حرکتی هماهنگ و رو به بالا به طوری که گویی از زمین به سوی آسمان پرواز می‌کنند و سپس از پشت سر و از زیر پاهای افردا، کرب را می‌‌زدند.

در شهرستان بابل و در منطقه بندپی ، در روستاهای کوهپایه سرا، قلعه، ابوالحسن کلا و اطاقسرا این مراسم آیینی مذهبی را برگزار می کنند و این معدود نقاطی است که این آیین عزاداری را در روستاهایشان زنده نگه داشته اند.