گیشه نباید بر تئاتر مسلط شود

سید محمد مجتبی حسینی در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما درباره آمار تازه‌ی تئاتر گفت: هنر مثل یک خانواده است که در این سال‌ها به ویژه در ۴۰ سال بعد از انقلاب اسلامی رشد بسیار قابل توجهی کرده است و امروز هنرمندان قابل، معظم، آبرومند و قوی در سراسر کشور فعال هستند.

وی افزود: مدیریت هنری نیز در طول این ۴ دهه مثل یک دوی امدادی بوده است و تمام مدیران با هر سلیقه و گرایشی که داشته اند در جهت منافع ملی تلاش کرده اند که روز به روز فضای فعالیت هنری ایران گسترش پیدا کند و در بخش تئاتر نیز آن چیزی که رخ داده در امتداد همین تلاش‌ها بوده است.

رویکرد دولت دوازدهم توجه به هنر‌های فاخر، با هویت و با اصالت و در عین حال همگام و هم راستا با پیشرفت‌های تخصصی عرصه هنر بوده و هست

حسینی گفت: رویکرد دولت دوازدهم توجه به هنر‌های فاخر، با هویت و با اصالت و در عین حال همگام و هم راستا با پیشرفت‌های تخصصی عرصه هنر بوده و هست.

وی درباره تازه‌ترین آمار بخش تئاتر در کشور افزود: بررسی آمار‌ها نشان می‌دهد که تئاتر ما بسیار فعال است و منفعل نیست و در سبک‌ها و گونه‌های مختلف توانسته است آثار ارزشمندی را اجرا کند و تمام رفتار‌ها مؤید این توسعه و پیشرفت است.

معاون امور هنری وزیر فرهنک و رشاد اسلامی گفت: در یک سال گذشته نزدیک به ۷ هزار عنوان تئاتر در کشور در موضوعات مختلف اجرا شده که موضوع اجتماع و خانواده بیشترین فراوانی را داشته است و پس از آن تئاتر طنز جایگاه دوم را دارد و سومین فراوانی نیز مربوط به تئاتر‌های دینی مذهبی و دفاع مقدس است، همچنین توجه به متون کلاسیک جهانی و ایرانی و نوشته‌های جدید و نو در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرد.

حسینی افزود: اکنون ۶۵ دانشگاه و دانشکده در کشور رشته تئاتر را ارائه می‌کنند و خانواده تئاتر ایران اکنون نزدیک به ۷۰ هزار عضو دارد که فعال هستند و حدود ۲۰ هزار نفر از آن‌ها حرفه‌ای هستند، همچنین حدود ۱۵۰ هزار نفر در رشته تئاتر از دانشگاه‌ها در سال‌های گذشته دانش آموخته شده اند.
­

معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره وضع فعلی تئاتر کشور و اجرای آثار گفت: فکر می‌کنم بزرگترین کاری که باید انجام شود پرداختن به نمایشنامه‌های خوب و تلاش برای آفرینش نمایشنامه‌های به روز و در عین حال برآمده از فرهنگ و ویژگی‌های فکری و فرهنگی ایرانی است؛ این رویکرد، رویکرد جدی اداره کل هنر‌های نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

حسینی افزود: همچنین پرداختن جدی به تئاتر کودک و نوجوان که در این سال‌ها کمتر به آن توجه شده و پیشرفت و توسعه جشنواره تئاتر کودک و نوجوان و جشنواره تئاتر عروسکی مؤید این نکته است.

وی گفت: نمایشنامه‌های جدیدی که در حال کار شدن هستند، متون تراز اول نویسندگان نامدار ایرانی یا باز اجرا شده آن‌ها در طول یک سال گذشته است که نشان می‌دهد، پرداختن به موضوع و آثار هنرمندان و نویسندگان و کارگردانان ایرانی برای ما در اولویت قرار داشته است.

معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره عنوان تئاتر لاکچری که اخیرا باب شده است، افزود: فکر می‌کنم ما باید بین تئاتر بزرگ و تئاتر لاکچری تفاوت ایجاد کنیم و در ذهن این دو مقوله را از هم جدا کنیم، زیرا تئاتر بزرگ، تئاتری است که به طور طبیعی نیروی بیشتری دارد و هنرمندان متعددی دست اندرکار آن هستند و ابعاد اجرایی آن متفاوت از تئاتر‌هایی است که به طور معمول روی صحنه می‌رود.

وی گفت: تئاتر لاکچری تئاتری است که در واقع بیش از توجه به محتوا به ظواهر و به لوکس بودن اجزا توجه دارد، بنابراین بین این دو باید تفکیک قائل شد البته این نگرانی وجود دارد که گاهی ممکن است این دو گونه تئاتر با هم منطبق بشوند.

معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: در اداره کل هنر‌های نمایشی یک شورای صنفی و مشورتی در حال شکل گیری است که آیین نامه آن در آخرین مراحل تدوین است و حداکثر تا ماه آینده این آیین نامه اجرایی می‌شود.

تئاتر لاکچری می‌تواند ارزش‌های تئاتر جدی را از بین ببرد

حسینی گفت: در این شورا نمایندگان صنوف مختلف تئاتر و بزرگان این هنر در کنار مدیر کل اداره هنر‌های نمایشی و همکاران من نظارت بیشتر دقیق‌تر و صنفی خواهند کرد که این دو شکل مجزا از تئاتر در مصداقی به هم پیوند نخورد، زیرا تئاتر لاکچری می‌تواند ارزش‌های تئاتر جدی را از بین ببرد.

وی افزود:​ همچنین در کنار تئاتر‌های معمولی که با تعداد هنرمندانی نزدیک به ۲۰ تا ۳۰ نفر در حال اجراست ما به تئاتر‌های بزرگ نیز احتیاج داریم تا بتوانیم میراث و داشته‌های فرهنگی خودمان را معرفی کنیم.

معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره قیمت بالای بلیت این نمایش‌ها نیز گفت: این قیمت‌ها به چند عامل بستگی دارد، تئاتر بزرگ هزینه‌های بزرگ نیز دارد و به این معنی نیست که حجم تولید بزرگ می‌شود و قرار است درآمد ویژه‌ای نیز نداشته باشد.

وی افزود: گاهی اوقات ممکن است موضوعی مورد توجه دستگاه‌های گرداننده قرار بگیرد و حمایت‌های ویژه‌ای از آن تئاتر بشود تا سطح قیمت پایین بماند و ممکن است تئاتری به فراخور حجم و میزان کاری که داشته است با نظر شورای صنفی و هماهنگی آن گروهی که از متخصصان به بررسی موضوع می‌پردازند و قیمتی کمی بیشتر از معمول داشته باشد، به هر حال این کار جزو تدابیری است که از ابتدای این دوره کاری مورد توجه من و همکارانم بوده است.

حسینی در پاسخ به این سؤال که آیا با روند قیمت بالای بلیت از میزان علاقه‌مندان واقعی تئاتر کم نمی‌شود، گفت: وقتی توجه ما معطوف به تهدید‌ها باشد، از منظر از دست دادن مخاطب واقعی تئاتر به ماجرا نگاه می‌کنیم، اما اگر به فرصت این موضوع نیز بپردازیم معتقدم ممکن است کسانی که تا کنون در عمرشان تئاتر ندیده اند به دلیل جذابیت‌های دیگر که احساس می‌کنند به گردونه علاقه‌مندان تئاتر اضافه شوند و بعد‌ها از تئاتر‌هایی که محتوای عمومی تری دارد به سمت تئاتر‌های تخصصی‌تر پیش بروند و درمجموع خانواده مخاطب تئاتر را می‌تواند گسترش دهد.

وی افزود: از تئاتر در سه سرفصل «دست اندرکاران و تولید کنندگان»، «سالن ها، افراد، نیرو‌های اجرایی تئاتر و سخت افزاری» و «مصرف کنندگان تئاتر» حمایت می‌شود، زیرا قیمت بلیت باید به یک روند منطقی برسد.

معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با در نظر گرفتن بازار سیاهی که گاه ممکن است قیمت بلیت‌ها را تحت تأثیر قرار بدهد، گفت: ما باید چند متغیر را با هم هم ساز کنیم؛ یکی میزان هزینه‌هایی است که تولید کننده تئاتر متقبل می‌شود با میزان درآمدی که خواهد داشت، یکی متناسب بودن هزینه بهره مندی از اثر هنری در بخش تئاتر موسیقی یا سایر هنر‌ها با عرف درآمد‌های افراد جامعه است؛ اکنون درباره چند مصداق این بحث‌ها می‌شود که باید به آن رسیدگی کنیم.

حسینی درباره دیدگاه خود به عنوان معاون امور هنری وزیر ارشاد نسبت به حضور چهره‌های سینمایی و سلبریتی‌ها در تئاتر افزود: در روز‌هایی که سینمای ایران در حال شکل گیری بود هنرمندان تئاتر آمدند و آن را ساختند و سینما بر دوش هنرمندان تئاتر ایجاد شد و در واقع سینما و تئاتر هر دو به هم کمک کردند و افتخار امروزی را با هم به وجود آوردند.

معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: اکنون نیز اگر حضور یک هنرمند سرشناس سینما می‌تواند به گسترس علاقه‌مندان تئاتر کمک کند ما نباید نگران شویم که تئاتر از دست می‌رود هرگز چنین نیست، هنرمندان جدی و توانای تئاتر همیشه و پیوسته مراقب این عرصه هستند و حضورشان قوام این حوزه است، اما از طرفی هنرمندان سینما به گسترش این فضا و جذب علاقه‌مندان جدید کمک می‌کنند.

وی افزود: کسانی علاقه‌مندان جدی سینما هستند و در هفته چند بار به سینما می‌روند و فیلم تماشا می‌کنند، اما کمتر به تئاتر می‌آیند و این کار باعث می‌شود که به واسطه حضور هنرمندان نامدار سینما بیشتر به تئاتر بیایند و موجب شود در آینده تئاتر‌ها نیز پرمخاطب‌تر شود.

معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره بیکار ماندن هنرمندان تئاتر گفت: اینکه ما هنرمندان تئاتری داریم که متناسب با توانشان نمی‌توانند در صحنه حاضر شوند نشان دهنده استعداد زیاد ما و امکانات محدود ماست که باید سعی کنیم امکانات خود را توسعه دهیم، مدیران نیز باید با هوشمندی نظارت کنند و هنرمندان هم با درایت، دقت و تأمل فضای واقع بینانه تئاتر را با طمأنینه و اعتماد ایجاد کنند تا تئاتر خودش را گسترش دهد و توسعه پیدا کند.

وی افزود: گیشه نباید بر تئاتر مسلط شود و تمام آثار تئاتر گیشه‌ای باشد، نباید فضای فکری و فرهنگی تئاتر به عنوان یک هنر فکور، پیشرو و پیوسته با ادبیات و فرهنگ در تنگنا قرار بگیرد.

تئاتر‌های گیشه‌ای می‌توانند حضور داشته باشند و سلیقه‌های مختلف را جذب کنند، اما همواره ما به عنوان دست اندرکاران مدیریت تئاتر علاقه‌مند هستیم که تئاتر فکور و فرهنگی مان رشد داشته باشد

حسینی گفت: تئاتر‌های گیشه‌ای می‌توانند حضور داشته باشند و سلیقه‌های مختلف را جذب کنند، اما همواره ما به عنوان دست اندرکاران مدیریت تئاتر علاقه‌مند هستیم که تئاتر فکور و فرهنگی مان رشد داشته باشد.

وی با اشاره به حواشی برخی تئاتر‌ها که نسبت به ابتذال در آن‌ها نقد‌هایی مطرح شده است، افزود: منشور تئاتر به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده، شورای نظارت و ارزشیابی تئاتر طبق مفاد ۱۴ بندی که شورای عالی انقلاب فرهنگی در این منشور به تصویب رسانده از ۱۸ سال پیش مکلف شده است که بر تئاتر‌هایی که بر صحنه می‌رود نظارت کند و این نظارت هر چقدر دقیق‌تر و عمیق‌تر باشد حوزه تئاتر ما کم آسیب‌تر است.

حسینی گفت: ممکن است در تئاتر سهو و خطایی بشود و این امر در هر حوزه‌ای ممکن است پیش بیاید، اما نباید به سهو و خطا افتخار کرد، بلکه تمام دست اندرکاران در تلاش هستند که سهو و خطا را کمتر کنند،

معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: لازم است بگویم که پدیده‌ای که این روز‌ها از طریق رسانه‌های مجازی و شبکه‌های اجتماعی دامن زده می‌شود متعلق به سال‌های قبل است که در آن سهو‌هایی رخ داده است و آن را به عنوان نقاط منفی تئاتر امروز مطرح می‌کنند. تئاتر‌هایی که بعضی از آن‌ها در سال ۹۵ و یا حتی در سال ۸۹ اجرا شده است و اگر قرار باشد بازیابی تئاتر‌های سه، چهار یا پنج یا ده سال پیش به تنگ شدن فضای امروز هنرمندان بینجامد، ایجاد این فضا نه اخلاقی و نه قانونی است.

حسینی گفت: این سهو و خطا‌ها در بخش تئاتر بسیار کم است، اما صدای بلندی دارد و خود هنرمندان فرهیخته تئاتر که در این فضای حرفه‌ای رشد کرد ه و بالیده اند از این رویکرد خوشحال نیستند و خودشان بیش از همه همت دارند که این عرصه در پاک‌ترین حالت خود به جامعه معرفی شود، بنابراین فکر می‌کنم دوستان مختلف در رسانه‌ها باید صدای شنیدنی و دلپذیر هنر اصیل تئاتر را به گوش‌ها برسانند ما نیز تلاش کنیم در کنار هنرمندان تئاتر این سهو‌ها را به حداقل برسانیم.

وی افزود: اگر به آمار مراجعه کنیم نمونه‌های تئاتر رقص و آواز کم هستند و زیاد نیستند، اما هستند و به هرحال نباید فکر کنیم که این تعداد، تعداد بسیار زیادی است و تهدیدی ایجاد می‌کند.

معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: به عنوان مسئول این بخش می‌پذیرم که سهو‌هایی وجود دارد، اما به لحاظ آماری این سهو‌ها زیاد نیست، ولی ممکن است صدای بلندی داشته باشد، اما بخش واقعی تئاتر که ما هر روز با آن روبرو هستیم یک فضای پویا، بالنده و اهل تأمل است.

حسینی در ادامه با اشاره به موضوع کلاه گیس در برخی نمایش‌ها که موجب انتقاد‌هایی شده بود، افزود: در ۴۰ سال گذشته حتی در تلویزیون و سینما از گلاه گیس در مواقع مختلف استفاده شده است و در تئاتر نیز استفاده شده است، بالاخره کلاه گیس یکی از ابزار‌هایی است که هنرمندان می‌توانند از آن استفاده کنند، اما حدود استفاده از این ابزار در منشور ۱۴ بندی شورای عالی انقلاب فرهنکی آمده و یکی از بخش‌هایی است که بازبین‌های تئاتر باید به آن توجه کنند و استفاده از آن در چارچوب مشخص شده منعی ندارد و البته نباید فارغ از چارچوب و قانون باشد.

وی در پایان صحبت‌های خود با رد ادعای وجود مافیا در تئاتر گفت: هرگز اعتقاد ندارم و فکر نمی‌کنم این اصطلاح درستی باشد و فکر می‌کنم این فضا متبرک‌تر از آن است که بخواهیم با این الفاظ آن را منکوب کنیم.