«بشکه»‌ ای که نخستین زیردریایی جهان بود

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما ، زیردریایی‌ها با مدرن‌ترین تلاش‌های علمی و گردشگری سروکار دارند. اما ایده‌ی شکل‌گیری آن‌ها بسیار قدیمی‌تر از تصورات شماست. در واقع، قدمت یکی از نخستین زیردریایی‌ها به قرن هجدهم و جنگ انقلاب آمریکا بازمی‌گردد.

لاک‌پشت بوشنِل، از قدیمی‌ترین زیردریایی‌های دنیاست که مخترع آمریکایی، دیوید بوشنل آن را ساخته و برای نخستین بار سال ۱۷۷۶ در جریان جنگ انقلاب از آن استفاده شده است. اگرچه لاک‌پشت اصلی در اثر گذشت زمان به مرور از بین رفت، هنرمندان استودیوی هَندزهاوس در سال ۲۰۰۳ این زیردریایی چوبی را بازسازی کردند.

ارتش استقلال‌طلبان ستیزه‌جو و بااراده بود و معمولاً به تاکتیک‌های چریکی علیه ارتش سنتی‌تر بریتانیا متکی بود. هر دو طرف در زمان جنگ اختراعاتی داشتند: جوهر نامرئی به جاسوسان آمریکایی اجازه داد بدون ایجاد شک، سنسور‌های بریتانیایی را دور بزنند، در حالی که سلاح ته‌پر به بریتانیایی‌ها امکان تجربه‌ی سلاح‌های کارآمد بیشتری را داد.

اما به نظر هیچ‌کس انتظار ظهور جنگ با زیردریایی را نداشت، به جز مهاجران شورشی.

بوشنِل لاک‌پشت را اختراع کرد

پسر یک کشاورز به نام دیوید بوشنِل زمان تحصیل در دانشگاه یِیل امروزی در سال ۱۷۷۵، شاهد پیشرفت نخستین روز‌های انقلاب بود و تصور می‌کرد چه می‌شود اگر بتوان جنگ را از زیر آب هدایت کرد. ذهن بوشنل بی‌قرار و برای کمک به آرمان مهاجران مملو از اختراع بود.

بوشنل باور داشت جنگ دریایی برای انقلاب کلیدی است، گذشته از این، تاج و تخت بریتانیا لژیون‌های سربازان انگلیسی‌اش را با کشتی وارد کشور کرده بود و از مهارت دریایی‌اش برای محاصره‌ی مهاجران یاغی و وادار کردن آن‌ها به تسلیم شدن استفاده می‌کرد. اما بوشنل می‌خواست با روش جدیدی با کشتی‌های بریتانیایی بجنگد: از زیر آب! در همین راستا، او شروع به ساخت یک کاردستی آزمایشی کرد که می‌توانست زیر آب برود و آنجا بماند و به اپراتور اجازه دهد با مواد منفجره‌ زمان‌بندی‌شده، کشتی‌ها را از زیر بمباران کند.

روشن نیست تا چه حد ایده‌ بوشنل منحصربفرد بود و تا چه حد برگرفته از ابداعات اروپایی اولیه در جنگ دریایی بود. بوشنل احتمالاً از گزارشات مخترعان هلندی مانند کورنلیس دربل الهام گرفته بود. دربل سال ۱۶۲۰ نخستین زیردریایی کاربردی را اختراع کرده بود. چیزی که روشن است این است که بوشنل در نهایت با دیگر طرفداران انقلابی ارتباط برقرار کرد، از جمله ساعت‌ساز محلی ایزاک دولیتِل که برخی از ابزار دقیق و ظریف مورد نیاز ماشین جدید او را ساخت.

اختراع بوشنل چه بود؟

او در ذهنش یک کشتی بشکه‌مانند را تصور می‌کرد که یک اپراتور را در خود جای می‌داد. اپراتور در بین دو نیمه‌ی لاک‌مانند شبیه لاک لاک‌پشت که نام این اختراع است، محصور می‌شد. یک وزنۀ تعادل نیز در این بشکۀ زیردریایی تعبیه شده بود؛ به علاوه، یک پمپ برای پر کردن بخش پایینی با آب هم وجود داشت که وقتی به کار می‌افتاد، «لاک‌پشت» به زیر آب می‌رفت.

سپس اپراتور به اندازه‌ ۳۰ دقیقه برای تنفس اکسیژن داشت تا زیردریایی را به کمک یک جفت پروانه، با قدرت دست و پایش و یک سکان به سمت هدف براند و از نور پنجره‌ها برای هدایت این وسیله استفاده کند. اپراتور پس از رسیدن به کشتی دشمن، از یک وسیله‌ی متصل به بدنه زیردریایی لاک‌پشت که شبیه مته‌های اولیه بود استفاده می‌کرد تا سوراخی را درون هدف ایجاد کند، آن را با یک سلاح زمان‌بندی‌شده پر کند و قبل از انفجار، بدون شناسایی شدن، محل را ترک کند.

لاک‌پشت بوشنل به جنگ می‌رود

لاک‌پشت بوشنل خیلی زود طرفداران بانفوذی پیدا کرداز جمله بنجامین فرانکلین که خورۀ فناوری بود و بنجامین گِیل پزشک و رساله‌نویسی که ارتباطاتی با انقلاب داشت. خبر ماشین بشنل به جورج واشنگتن هم رسیده بود. واشنگتن سال ۱۷۸۵ در نامه‌ای نوشت که «لاک‌پشت تلاش یک نابغه است»، اما اشاره کرد اختراعات بوشنل به ظاهر همیشه گرفتار تصادفات می‌شوند.

زمان آغاز به کار اختراع بوشنل در سپتامبر ۱۷۷۶، برادر بوشنل به نام اِزرا نخستین اپراتور زیردریایی لاک‌پشت بود، اما در شب مأموریت بیمار شد و قادر به شرکت در عملیات نبود.

در عوض، گروهبان ازرا لی با دقت لاک‌پشت و یک خشاب باروت را به سمت کشتی ۶۴ بریتانیایی عقاب در بندر نیویورک در شب در ۶ سپتامبر مانور داد. اما لی به جای چوب به فلز ضربه زد؛ بنابراین نتوانست در کشتی سوراخ ایجاد کند و ناچار به ترک هدف و عقب راندن لاک پشت به سمت خشکی شد.

لاک پشت شکست خورده بود، اما انفجار زمان‌بندی‌شده‌ بوشنل که از خود به جای گذاشته بود شکست نخورد.

جیمز تاچر، جراح آمریکایی در دفترچه‌ خاطرات خود نوشته است: «در کمتر از نیم ساعت، انفجار مهیبی از مخزن مهمات رخ داد و ستون حیرت‌انگیزی از آب به هوا پرتاب شد که شبیه یک فوراه‌ بزرگ بود و با صدای مهیبی همچون رعد و برق همراه بود» ژنرال پاتنام و دیگران که با اضطراب زیاد منتظر نتیجه بودند، با دیدن این انفجار مخفی در کشتی، همزمان حیرت و ترس را تجربه کردند.

این تصویر سال ۱۷۸۷ از لاک پشت بوشنل پیچیدگی کارکرد آن را نشان می‌دهد: اپراتور‌ها مجبور بودند از ملخ‌هایی با نیروی دست و پا برای حرکت زیر آب به سمت هدف دشمن استفاده کنند، سپس با استفاده از یک مته با میل لنگ دستی در بدنه آن سوراخ ایجاد کنند.

سرنوشت لاک‌پشت

اگرچه لاک‌پشت چند ماموریت دیگر را انجام داد، اما مسائل مختلفی از جزر و مد گرفته تا خطای اپراتور همیشه تلاش‌های آن را خنثی می‌کرد. در نهایت، در اکتبر ۱۷۷۶، لاک‌پشت همراه با کشتی‌ای که آن را حمل می‌کرد غرق شد. مورخان بر این باورند که استعمارگران توانستند آن را ترمیم کنند، اما سرنوشت نهایی آن مشخص نیست.

در هر صورت، بوشنل ذهن آمریکایی‌ها را به روی امکان جنگ زیر آبی باز کرده بود و زمینه را برای اژدر، مین زمان‌بندی‌شده و استفاده از کشتی‌های ملخ‌دار و زیردریایی‌ها آماده کرده بود.

در مورد بوشنل، نوآوری‌های انفجاری او در جنگ مورد استفاده قرار گرفت و نام او برای همیشه به خاطر زیردریایی اولیه‌ای که اکنون در گذر زمان و جزر و مد تکنولوژی گم شده است، در یاد خواهد ماند.

مترجم: زهرا ذوالقدر