۵ ابر پروژه انتقال آب دریا برای تامین آب موردنیاز کشور در دست اجراست

به گزارش خبرگزاری صداوسیما ، عیسی بزرگ‌زاده سخنگوی صنعت آب کشور در برنامه سلام خبرنگار درباره نخستین نشست مجموعه گفتگوهای آبی با موضوع واکاوی طرح های انتقال آب دریا گفتگو کرد . 

سوال: درباره نشست امروز بفرمایید، هدف از برگزاری گفتگوهای آبی و طرح انتقال آب چیست؟

بزرگ‌زاده: همه می‌دانند که در ایران آب مسئله تاریخی اش بوده در طول تاریخ ایرانی به دلیل این که اقلیم و بیش از ۷۰ درصدش خشک، نیمه خشک و فراخشک بوده آب مسئله اش بوده، ایرانی هر دفعه تلاش کرده به یک شکلی، با یک ابزار‌هایی بر این مشکل فائق بیاید. الان هم ما فکر می‌کنیم که اقلیم ما وضع اش تغییر نکرده و یا حداقل به طرف بهبود نرفته، جمعیت مان هم اضافه‌تر شده، نیازهایمان هم اضافه‌تر شده، استفاده بهینه از آب یک ضرورت است برای ما، ما نیاز به گفتگو داریم، نیاز به هم افزایی داریم، نیاز به هم افزایی داریم، نیاز به تعامل با نخبگان مان داریم، برای یافتن راه حل‌های بهتر، برای این که بتوانیم طرح‌های وزارت نیرو را در این قسمت در معرض نقد و بررسی و ارزیابی و بهبود قرار دهیم، حتی به نظر من برای این که بتوانیم حوزه‌های دانشی را در این بخش گسترش دهیم و فربه‌سازی کنیم نظریه‌پردازی را در حوزه آب، ما به این گفتگو نیاز داریم تا بتوانیم با مردم مان و با نخبگان مان گفتگو کنیم و ایده‌ها را کسب کنیم و اگر بهبود‌هایی باید در کار خودمان ایجاد کنیم، ایجاد کنیم.
سوال: در این خصوص نشستی که امروز دارید یک نشست مقدماتی است که آیا اساساً می‌شود این کار را انجام داد یا نه، اصل موضوع به سرانجام رسیده چگونگی اجرا را می‌خواهید در موردش صحبت کنید؟
بزرگ‌زاده: پروژه‌ها در دست اجراست. ۵ ابرپروژه بزرگ خط انتقال آب دریا هم اکنون در دست اجراست.
سوال: چه مدت است که در دست اجراست؟
بزرگ‌زاده: در این دولت رونق گرفت، یکی از این حدود که در حال بهره برداری است، از سال‌های پیش شروع شده مشهور به خط اول مربوط به یزد است.
سوال: از کجا به کجا؟
بزرگ‌زاده: از خلیج فارس به استان‌های کرمان و یزد و البته در بخشی از مسیر هرمزگان که از مسیرش عبور می‌کند، تکمیل این پروژه در این دولت انجام شده است. ۴ خط دیگری هم اکنون در این دولت با قدرت به جلو می‌رود، خط اصفهان که آب را از منطقه سیریک می‌آورد برای مردم اصفهان، خط کریدور یا دالان شرقی که آب را از چابهار می‌آورد برای مردم سیستان و بلوچستان و در ادامه خراسان جنوبی و رضوی، خط دیگری باز برای هرمزگان و کرمان و یزد که در مسیر است مشهور به خط دوم عبور می‌کند از این مسیر‌هایی که عرض کردم و همین طور خط استان فارس که برای آن قسمت تأمین آب می‌کند از دریا. اما مسئله این است که این پروژه‌ها مدام می‌توانند تصحیح شوند، بهبود یابند، به تعبیر ما مهندسی ارزش شوند، یعنی ارزش‌های این پروژه از بُعد زمان اجرا، از بُعد منافعی که می‌توانند ایجاد کنند، از بُعد کاهش خسارات محیطی‌زیستی که می‌توانند ایجاد کنند، این هم یک ارزش است، این‌ها می‌توانند مدام بررسی شوند، راهکار‌ها دربیاید و تصحیح‌ها و بهبود‌های مورد نیاز انجام شود. ما دنبال این هستیم که یک گفتگوی عمیق راه بیندازیم و میان مؤلفان طرح و صاحب‌نظران و منتقدان. ویژگی این نشست این است  که ما از مشاوران و مؤلفان این طرح‌ها دعوت کردیم از یکسو، از اساتید دانشگاه و از سمن‌های محیط‌زیستی هم دعوت کردیم از سوی دیگر، می‌خواهیم یک مقداری عمیق‌تر و در فضایی آرام‌تر مسئله را بررسی کنیم، ارزیابی کنیم، در مورد لایه‌های عمیق طرح‌ها و پروژه‌ها شویم و واقعاً ببینیم چه کاری برای مملکت و کشور درست است، چه کاری باید انجام دهیم، این کار‌ها را احصا کنیم، اعمال کنیم و حتی‌المقدور به اطلاع مردم شریف خودمان هم برسانیم، به اطلاع مردم نخبگان خودمان هم برسانیم، نخبگان ما هم حق دارند براساس قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات هر ایرانی حق دارد که بفهمد چه خبر است در کشورش مخصوصاً در مورد ابرپروژه‌ها، ابرطرح‌ها که به هر حال این طرح‌ها بیش از ۸ میلیارد دلار اکنون دولت برای آن‌ها تأمین مالی کرده به روش‌های مختلف، حالا البته همه سرمایه‌گذاری‌شان دولتی نیست، برای بخش شرب آن دولت مشوق می‌دهد و کمک می‌کند، بخش صنایع‌شان هم سراغ شرکت‌های غیردولتی رفتیم که آن‌ها برای خودشان آب را تأمین کنند، صنایع بزرگ پرآب‌بر و سودده پشت این کار هستند که آب خودشان را تأمین کنند.
سوال: طرح‌هایی که نام بردید در بخش قبل چه مدت است که در دست اجرا هستند و اکنون در چه مرحله‌ای هستند؟
بزرگ‌زاده: ۵ طرح است یکی از این طرح‌ها از سال‌ها پیش اجرا شده، بیش از ۱۰ - ۱۵ سال پیش و اکنون در مرحله بهره‌برداری است البته تکمیل فاز‌های شیرین‌سازی و بهره‌برداری از خطوط تکمیلی لوله‌اش در همین یکی دو سال انجام شده، اما خود طرح در حال بهره برداری است. ۴ طرح دیگر در این دولت رشد گرفته البته ایده‌ها وجود داشته، ولی چون پروژه‌ها بزرگ هستند و این اِرسی و جِرم‌شان هم بزرگ است تا به مرحله اجرا برسند وقت گرفته این دولت، همت کرده به عنوان یکی از راهکار‌ها و راهبرد‌های خودش، این پروژه‌ها را در ستاد انتقال آب دریا که مرتب جلسه دارد این پروژه‌ها را ارزیابی کرده و جلو برده است. کاری است مشترک بین وزارت نیرو، وزارت صنعت، معدن و تجارت و دیگر بخش‌های حاکمیت و همین طور بخش‌های خصوصی و معادن بزرگ، صنایع بزرگ پشت این طرح هستند، چون این‌ها باید برای خودشان تأمین آب کنند، البته قانونگذار هم حمایت کرده است. شاید برای بینندگان محترم جالب باشد که ما یکی دو سال است که قانون انتقال آب از دریای عمان به استان سیستان و بلوچستان را در اسفند ۱۴۰۰ تصویب شده و مبنای کار قرار گرفته است و آن کار با قدرت به جلو می‌رود. هم قانونگذار از این کار حمایت کرده و به جلو رفته است. می‌دانید که ما بند (ع) تبصره ۸ امسال را داریم که با تخصیص صنایع است، یعنی صنایع بزرگ پرآب بر و سودده باید به سراغ تأمین آب خودشان بروند از منابع آب نامتعارف حال چه دریا و چه پساب، همین‌طور بندی در برنامه هفتم است که در صحن مصوب شده، ولی هنوز برنامه هفتم مسیرش کامل نشده، آن هم تاکید دارد که صنایع بزرگ و پرآب‌بر و سودده باید منابع آب‌شان باید از منابع آب نامتعارف تأمین کنند تا فشار بارگذاری آب بر روی منابع آب متعارف کم شود و این آب آزاد شده به کمک پایداری آب شرب بیاید، به کمک تأمین نیاز‌های محیط زیستی بیاید، فرض کنید یک صنعت بزرگی مثلاً فولاد یا مس یا هر چیزی در مرکز کشور یک دفعه ۴۰ میلیون متر مکعب، ۵۰ میلیون متر مکعب، ۱۰۰ میلیون متر مکعب آب خودش را که از درون سرزمین می‌گرفت، از چاه‌ها می‌گرفت، از رودخانه زاینده رود می‌گرفت یا از هر جای دیگر، این آب خودش را یا از پساب بگیرد یا از دریا بگیرد یا آبی که قبلاً مصرف می‌کرده آزاد می‌شود، این آب آزادشده در مطابق با قانون در وزارت نیرو قرار می‌گیرد، صرف نیاز‌های محیط زیستی می‌شود، برداشت از آب زیرزمینی را کم می‌کند، صرف تسکین پدیده واقعاً وحشتناک فرونشست زمین می‌شود و صرف پایداری آب شرب به مردم می‌شود که الزامی است که باید تأمین شود.
سوال: در جمع بندی بفرمایید که نتایج نشست امروز قرار است که چگونه مورد استفاده قرار بگیرد؟
بزرگ‌زاده: نتایج نشست امروز قرار است که در فرآیند‌های بازنگری و تألیف طرح مورد استفاده قرار بگیرد توسط مشاوران و توسط نهاد‌های تصویب کننده، یعنی هم می‌توانند مشاوران را از نتایج این استفاده کنند هم ما در وزارت نیرو و بخش‌های حاکمیت که مسئولیت‌های قانونی و حاکمیتی داریم در تصویب طرح‌ها، نکات مثبت این نشست‌ها را ارزیابی می‌کنیم و پیش چشم خودمان قرار می‌دهیم و وقتی طرح‌ها را باید تصویب کنیم، واکاوی کنیم، بازنگری و ارزیابی کنیم الزاماتی را پیش بینی خواهیم کرد که به طرف این نقاط بهبود حرکت کنیم.