از رشد اقتصادی ۵ درصدی تا فروش ۲ میلیون بشکه نفت در روز

به گزارش خبرنگار اقتصاد کلان خبرگزاری صدا و سیما، مرداد سه سال پیش یعنی حوالی ساعت ۱۲ ظهر سه شنبه ۱۲ مرداد وقتی وارد دفتر ریاست جمهوری شد تا مسئولیت اجرای کشور را تحویل بگیرد. آمار‌های اقتصادی یا همان کارنامه دولت دوازدهم روی میز رئیس جمهور بود.
او که بعد از مراسم تنفیذ حالا رئیس جمهور دولت سیزدهم شده بود. در ابتدای کار هم گفته بود که اولویتش اقتصادی است و از همه مهم‌تر سفره‌های مردم. پُر و پیمان بودن این سفره ها، اما به چند چیز برمیگشت که اولین آنها تورمی بود که دامنگیر مردم شده بود.

تورمی نزدیک به ۵۰ درصدی که آن را مرکز آمار در آمارهایش و بانک مرکزی در محاسباتش ذکر کرده بود. تحریم و بدعهدی‌های کشور‌های طرف قرارداد‌های بین المللی ایران در دهه ۹۰، به این تورم دامن زده بودند و دولت سیزدهم حالا طبق وعده‌های انتخاباتی برای این تورم راه حل داشت.

تورم در مهرماه ۱۴۰۰ با رقم ۴۵ درصد پیش روی دولت سیزدهم است. نقدینگی، نبود رشد اقتصادی و کاهش مراودات تجاری عواملی است که راه ایجاد تورم را هموار و آن را به سربالایی فرستاده بود.
چکش‌های اول دولت، برای اصلاح ساختار اقتصادی به سمت رشد اقتصادی زده می‌شود. رئیس جمهور از ایجاد روابط تجاری میان کشور‌های همسایه و آفریقا سخت می‌گوید و وزیر امور خارجه به همراه تیم اقتصادی واقع در وزارت خانه اش، پیگیری دیپلماسی اقتصادی با این کشورهاست.

رکوردشکنی جذب سرمایه گذار خارجی در ایران بعد از ۱۶ سال

اولین اتفاق مهم برای رشد اقتصادی، حضور ایران در ۲۶ شهریور ۱۴۰۰ برای عضویت در اجلاس همکاری‌های شانگهای بود. تلاشی که نهایتا به عضویت رسمی ایران در همکاری‌های شانگهای در تیر ۱۴۰۲ شد.

ایران وارد دور جدیدی از تبادلات تجاری با برخی کشور‌های آفریقایی می‌شود کشور‌هایی که طی ۸ سال گذشته تبادلات تجاری با آن‌ها به کمترین میزان خودش رسیده بود. شالوده این نگرش ها، شد ۲۹ سفر رئیس جمهور به ۲۴ کشور دنیا. روسیه، ترکیه، چین، پاکستان، زیمباوه، امارت و....

آقای علی فکری، رئیس سازمان سرمایه گذاری‌های خارجی در باره نتیجه سه سال سفر‌های پیاپی مقامات دولتی و شخص رئیس جمهور به کشور‌های مختلف می‌گوید: رشد سرمایه گذاری خارجی ثبت شده در کشور قابل توجه است به طوری که مجموع سرمایه گذاری‌های خارجی طی ۸ سال دولت دوازدهم برابر ۹ میلیارد دلار و این رقم طی سه سال دولت سیزدهم به ۱۲ میلیارد دلار رسیده است.

این رشد سرمایه گذاری که یک از ارکان رشد اقتصادی محسوب می‌شد. حالا از مسیر‌هایی مانند گروه بریکس و همکاری‌های شانگهای به کشور وارد می‌شوند. همکاری‌هایی که به گفته رئیس سازمان سرمایه گذاری‌های خارجی عمده‌ترین دلیل رشد سرمایه گذاری‌های خارجی در ایران محسوب می‌شود. جذب سرمایه گذار خارجی که طی ۱۶ سال گذشته رکورد زنی کرده است.

اما پای دیگر رشد اقتصادی گیر تولید داخلی است. اینکه چه تعداد کارخانه با چه تعداد شاغل با چه میزان تولید در کشور فعالیت می‌کنند، تعیین می‌کند که چقدر یک اقتصاد زنده بوده و چرخ تولید می‌چرخد. آمار‌های مرکز آمار نشان داده که رشد اقتصادی به طور میانگین در دهه ۹۰ منفی بوده و تنها در یک یا دو سال توانسته مرز صفر درصد را عبور کند.

 ۳۱ خرداد ۱۴۰۱ – اولین نشست سخنگوی اقتصادی دولت

آقای احسان خاندوزی وزیر اقتصاد، در همان ماه‌های ابتدای کار، به عنوان سخنگوی اقتصادی دولت منصوب شد و اولین نشست خود را ۱۰ ماه بعد از فعالیت دولت سیزدهم برگزار کرد.

او در این نشست می‌گوید: سال ۱۴۰۰ با رشد اقتصادی ۴ درصدی به پایان رسیده و دولت سیزدهم مسیر سیاست گذاری اقتصادی را اول از اصلاح زیرساخت‌ها و دوم با تنوع بخشی به جذب سرمایه گذار، تولید و مشارکت مردم برای تامین مالی بخش تولید منجر به رشد سرمایه ثابت شده است. سرمایه‌های اندکی که توانست بخشی از تولید را تامین مالی کند. افزایش سرمایه گذاری داخلی هم که بال دیگر رشد اقتصادی است. منجر شد تا دولت سیزدهم طی سه سال فعالیتش، نمودار زیر را درباره رشد اقتصادی رقم بزند. رشدی که با فروش نفت به ۵.۵ درصد و بدون پول فروش نفت به ۳.۴ درصد رسید.

۴ هزار و ۵۰۰ واحد تعطیل، احیا شد

تولید داخل با افزایش سرمایه گذاری ها، حالا نیاز به احیا هم دارد. کارخانجاتی که سال‌های گذشته تعطیل و نیمه تعطیل شده بودند. حالا در سفر‌های استانی مختلف رئیس جمهور احیا می‌شدند. از کارخانه ارج گرفته تا ماشین سازی تبریز و هپکوی اراک.

آنطور آقای علی آبادی وزیر صمت می‌گوید: از ابتدای دولت سیزدهم تا آخرین روز این دولت بالغ بر ۴ هزار و ۵۰۰ کارخانه تعطیل و نیمه تعطیل به چرخه تولید بازگشته اند.

این گفته وزیر، در آمار‌های اشتغال و نرخ بیکاری هم خود را نشان می‌دهد. به گفته آقای مرتضوی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی توانست سالانه یک میلیون فرصت شغلی را ایجاد کند.

نرخ بیکاری که در ابتدای دولت سیزدهم، ۹.۶ درصد گزارش می‌شد حالا این روز‌ها به کمتر از ۸ درصد هم رسیده است. تلاش‌های دولت برای گستردش سفره مردم، تنها به ایجاد اشتغال ختم نمی‌شود.

طرحی با عنوان " توزیع عادلانه یارانه ها" که در روزنامه‌ها و رسانه‌ها حتی به جراحی بزرگ اقتصادی هم معروف بود. از ابتدای اردیبهشت ۱۴۰۱ کلید خورد. دولت ارز ۴۲۰۰ تومانی را حذف و به جای آن این یارانه ارزی را به خود مصرف کننده نهایی پرداخت. به طوری که یارانه‌های ۴۵ هزار تومانی به ۴۰۰ و ۳۰۰ هزار تومان تبدیل شد. 

گزارش مرکز آمار ایران بعد از این تغییر حمایت دولت از اقشار مختلف جامعه، آماری را منتشر می‌کند که نشان می‌دهد حمایت‌ها تاحدودی اثر کرده و فاصله طبقاتی اقشار جامعه و توزیع درآمد‌ها طی سه سال گذشته تغییر کرده است. ضریب جینی که نشان گر این فاصله طبقاتی است طی یک دهه گذشته به کمترین میزان خود رسیده است.

نرخ تورم بعد از یک سال فعالیت دولت با روند نزولی به ۴۰ درصد رسیده است. معضلی به نام نقدینگی، اما هنوز، دامنگیر است. نقدینگی در ابتدای دولت سیزدهم با نرخ رشد ۴۲ درصدی همراه است.

جراحی اقتصادی ادامه دارد. دولت برای کنترل و مهار رشد نقدینگی، دست به اصلاح دو روند می‌زند. کنترل اضافه برداشت بانک‌ها و انضباط مالی دستگاه ها. بانک‌ها زیر ذره بین قرار گرفته و حساب‌های دستگاه‌های دولتی نزد خزانه داری متمرکز می‌شوند. به طوری که دولت دیگر در سال ۱۴۰۲ از بانک مرکزی پول قرض نمی‌کند. اما چطور؟

آقای منظور رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور درنشست خبری ۱۸ بهمن ۱۴۰۲ می‌گوید: وقتی حساب‌های دستگاه‌ها در خزانه داری متمرکز شد. ما بودجه‌های رسوب کرده در حساب‌ها را رصد کردیم. به آن‌ها هشدار می‌دادیم که یا بودجه را صرف طرح‌های مصوب کنید در غیر این صورت ما از رسوب حساب‌ها برای مصارف دیگر استفاده می‌کنیم؛ و همین منجر شد تا دیگر سراغ قرض کردن از بانک مرکزی نرویم. چرا که این برداشت‌ها از بانک مرکزی تورم زاست.

پایان سال ۱۴۰۲ تورم ۳۵ درصد است. فروش نفت روی روالی افتاده که کالا‌های اساسی به موقع و با برنامه ریزی وارد شده و مابقی آن هم به صندوق توسعه می‌رود. برخی درآمد‌های بلوکه شده آزاد و وارد چرخه اقتصادی می‌شوند.

دعوا بر سر بشکه های نفت ایران

 در این روزها، اما در سنای آمریکا دعواست. دعوا بر سر اینکه " چرا ایران بیش از ۲ میلیون بشکه نفت می‌فروشد؟ "
تدی کروز نماینده سنای آمریکا با لحنی عصبی به آنتونیو بیلینکن می‌گوید: چرا ایران توانسته نفت بفروشد مگر تحریم نشده است؟ و آنتونی بلینکن هم در جواب او با کمی لکنت می‌گوید: آن‌ها سخت تلاش می‌کنند و تحریم‌ها را دور می‌زنند؟!

این دعوا درست جلوی چشم پدرخواندگان تحریم ایران رخ می‌دهد، افرادی که در شعار‌های انتخاباتیشان هم دست از سر تحریم ایران بر نمیدارند.

هرچند فروش نفت با سرعت و رونق بیشتری در حال انجام است، اما تجربه‌های تلخ، برای دولت سیزدهم درسی عبرت است. تا از این منبع درآمد سیاست زده فاصله گرفته و به فکر افزایش درآمد‌های پایدار در کشور باشد. رشد مودیان مالیاتی و افزایش درآمد‌های مالیاتی در بودجه عمومی کشور.

این را خود رئیس جمهور در همایش شفافیت اقتصادی هم عنوان کرده و می‌گوید: ما مودیان مالیاتی را شناسایی کردیم که اصلا سالهاست مالیاتی نمی‌دادند. افزایش درآمد‌های مالیاتی به سبب شناسایی این افراد است. مگرنه ما از مودیان مالیاتی فعلی که همگی خوشحساب هم هستند مالیات بیشتری را نخواستیم.

میزان درآمد‌های مالیاتی حالا ۴۱ درصد از بودجه را تشکیل می‌دهد. رقمی که در سال‌های گذشته حتی کمتر از ۳۰ درصد را هم تجربه کرده بود.

۸ مرداد ۱۴۰۳، دولت سیزدهم با شهادت رئیس جمهورش، یک سال زودتر به دولت چهاردهم تحویل شد؛ و این بارهم کارنامه دولت سیزدهم با تورم آن ۳۵ درصد، رشد نقدینگی اش ۲۳ درصد، نرخ بیکاری ۷.۹ درصد و ضریب جینی آن ۰.۳۶ روی همان میز ریاست جمهوری است.