پخش زنده
امروز: -
بورس انرژی، مسیر مطمئن سرمایه‌گذاری در تجدیدپذیرها
کارشناس انرژی گفت: با فراهم شدن زیرساخت‌های قانونی و مالی، بورس انرژی به بستری امن برای سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر تبدیل شده است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، علیرضا غفوری‌فرد، کارشناس انرژی با حضور در برنامه میز اقتصاد با اشاره به مقایسه میزان سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر با سایر بخش‌های انرژی در سال‌های اخیر گفت: در سال گذشته میلادی، حدود ۱۱۱۶ میلیارد دلار در حوزه انرژی‌های فسیلی در سطح جهان سرمایه‌گذاری شده، در حالی که در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر این رقم به بیش از ۲۳۰۰ میلیارد دلار رسیده است؛ یعنی سرمایه‌گذاری در تجدیدپذیرها بیش از دو برابر مجموع سرمایه‌گذاری در میادین نفت، گاز، پتروشیمی و سایر منابع فسیلی بوده است.
وی ادامه داد: از این رقم، حدود ۷۷۰ میلیارد دلار در حوزه شبکه و ذخیره‌سازی، نزدیک به ۴۵۰ میلیارد دلار در تولید و حدود ۶۷۰ میلیارد دلار نیز در زمینه بهینه‌سازی مصرف انرژی سرمایه‌گذاری شده است. این ارقام نشان‌دهنده یک روند جهانی مثبت و آینده‌دار در سرمایه‌گذاری‌های حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر است؛ به‌طوری‌که منابع مالی در جهان به‌سرعت به سوی این حوزه در حال حرکت هستند. بنابراین، ضروری است که کشور ما نیز از این فرصت جهانی به‌خوبی بهره‌مند شود.
غفوری‌فرد افزود: با توجه به ناترازی جدی در تأمین انرژی، استفاده از منابع تجدیدپذیر می‌تواند نقش قابل توجهی در تعادل بخشی به عرضه و تقاضا ایفا کند. البته باید دقت شود که نه در اهمیت این منابع بزرگ‌نمایی شود و نه نسبت به آن بی‌توجهی صورت گیرد.
کارشناس انرژی با اشاره به تحولات فناوری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر گفت: در ۱۰ سال گذشته، هزینه احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر حدود ۸۶ درصد کاهش یافته است. در حالی که قبلاً استفاده از این فناوری بسیار پرهزینه بود، اکنون با هزینه‌ای بسیار کمتر قابل دسترس است. برخلاف نیروگاه‌های بزرگ گازی که امکان تولید پراکنده را نداشتند، امروز حتی یک خانه تک‌واحدی در روستا هم می‌تواند به یک تولیدکننده انرژی تبدیل شود. کارخانه‌ها نیز می‌توانند از فضای سقف خود برای نصب پنل‌های خورشیدی استفاده کنند. در بسیاری از کشور‌های عضو اتحادیه اروپا، نصب پنل خورشیدی بر روی ساختمان‌ها به یک الزام قانونی تبدیل شده است؛ به‌گونه‌ای که تا سال ۲۰۲۷ این الزام برای ساختمان‌های جدید و تا سال ۲۰۳۰ برای تمامی ساختمان‌های موجود اجرایی خواهد شد.
وی در ادامه بر اهمیت توجه به مبانی اجرایی این تحولات تأکید کرد و گفت: اکنون بستر مناسبی برای فروش برق از طریق بورس انرژی فراهم شده است. واحد‌های صنعتی می‌توانند بدون واسطه و مستقیماً از طریق بورس، برق مورد نیاز خود را از تولیدکنندگان خریداری کنند. این سازوکار نه‌تنها وابستگی به دولت را کاهش می‌دهد، بلکه فرصتی سودآور و آینده‌دار برای سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر فراهم می‌سازد.
وی با تأکید بر ضرورت تضمین مشارکت دولت در تحقق این فرآیند اظهار کرد: از آنجایی که تجربه‌های پیشین نشان داده که تعهدات بدون پشتوانه برای دولت مشکلاتی ایجاد کرده، پیشنهاد من به دولت این است که از پذیرش تعهدات فراتر از توان و مسئولیت قانونی خودداری کند. از سوی دیگر، به‌عنوان یک فعال بخش خصوصی تأکید دارم که باید زمینه‌ای فراهم شود تا مردم و سرمایه‌گذاران با اطمینان وارد حوزه سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر شوند، به‌ویژه از طریق سازوکار‌های همکاری بخش خصوصی.
غفوری‌فرد افزود: خوشبختانه امروز این بستر فراهم شده است؛ چه از طریق بورس انرژی و چه از طریق قرارداد‌های دوجانبه. اکنون این امکان وجود دارد که نیروگاه‌های احداث‌شده توسط بخش خصوصی، برق تولیدی خود را از طریق شبکه به فروش برسانند، بدون اینکه الزامی به احداث نیروگاه در مجاورت محل مصرف (مثل واحد‌های صنعتی) وجود داشته باشد. با وجود زیرساخت‌های فعلی برای انتقال و ترانزیت برق، استفاده از سازوکار بورس انرژی کاملاً عملیاتی و کارآمد است.
وی تصریح کرد: از لحاظ قانونی نیز زیرساخت‌ها و مقررات لازم برای تحقق این همکاری‌ها فراهم است. در واقع شاید اکنون با فراوانی مقررات مواجه هستیم، اما نکته مهم آن است که این قوانین باید با جدیت بیشتری از سوی بخش خصوصی پیگیری و از سوی دولت اجرا شوند. در حال حاضر حجم معاملات برق در بورس انرژی محدود است، اما با افزایش سرمایه‌گذاری در این بخش، انتظار می‌رود حجم معاملات افزایش یافته و به تدریج بورس انرژی به بازار اصلی معاملات برق کشور تبدیل شود.
وی در ادامه به دو رکن اصلی توسعه پروژه‌های سرمایه‌گذاری اشاره کرد و گفت: سودآوری و امکان‌پذیری پروژه: هر پروژه باید از لحاظ فنی و اقتصادی قابلیت اجرا و بازدهی داشته باشد. دسترسی به منابع مالی: برای تحقق این پروژه‌ها، دسترسی به منابع مالی کافی ضروری است. در حال حاضر، محدودیت‌هایی در نظام بانکی کشور و در دسترسی به منابع مالی خارجی وجود دارد. همچنین دسترسی به منابع صندوق توسعه ملی نیز باید در جهت حمایت از این پروژه‌ها قرار گیرد. بازار پول و سرمایه نیز باید نقش جدی‌تری در این حوزه ایفا کند.
وی با اشاره به گزارشی از آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر در فاصله سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۰ گفت: سهم آورده سرمایه‌گذار در تأمین مالی پروژه‌ها از ۷۷ درصد در سال ۲۰۱۳ به ۴۳ درصد در سال ۲۰۲۰ کاهش یافته است و احتمالاً این سهم در سال‌های اخیر نیز کمتر شده است. این کاهش، نشانه‌ای از بلوغ فناوری‌های تجدیدپذیر و افزایش اطمینان بازار به این حوزه است.
کارشناس انرژی افزود: پیش از این، بانک‌ها نسبت به پایداری فنی و اقتصادی نیروگاه‌های خورشیدی تردید داشتند. اما امروز، در سطح جهانی، این نگرانی‌ها برطرف شده و به همین دلیل سهم تأمین مالی از طریق ابزار‌های بدهی (مانند وام بانکی و اوراق مشارکت) از ۲۳ درصد به ۵۶ درصد افزایش یافته است.
وی تأکید کرد: بازار سرمایه داخلی نیز از نظر تطابق با استاندارد‌های بین‌المللی عملکرد مناسبی دارد و این زمینه‌ای فراهم کرده تا سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر با اعتماد بیشتری از سوی نهاد‌های مالی دنبال شود. این پروژه‌ها نه‌تنها سودآور هستند، بلکه از منظر ملی نیز اهمیت راهبردی دارند.
کارشناس انرژی گفت: در شرایطی که دولت به‌تدریج از تصدی‌گری در حوزه انرژی خارج شده، باید از ظرفیت بازار سرمایه برای تأمین مالی پروژه‌های تجدیدپذیر بهره‌برداری شود. رفع بسیاری از موانع قبلی و فراهم شدن زمینه‌های حقوقی و فنی، این امکان را به‌وجود آورده تا فعالان اقتصادی با اطمینان بیشتری وارد این حوزه شوند؛ چه در قالب نیروگاه‌های شخصی برای مصرف داخلی، و چه در قالب سرمایه‌گذاری برای فروش برق در بازار.
بهای هر کیلووات برق تجدیدپذیر، بالغ بر سه هزار تومان
داود مددی، رئیس هیئت مدیره انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر ایران، تامین سرمایه را رکن اصلی توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر دانست و گفت: درحال حاضر وثیقه‌های سنگین بانک‌ها، یکی از معضلات تامین سرمایه است و با توجه به ایجاد بازار بورس انرژی، اگر وثیقه‌های بانکی سبک‌تر شود، سرمایه‌گذاران برای ورود به این حوزه راغب هستند، همچنین در کنار چالش وثیقه‌های بانکی، تامین ارز نیز یکی دیگر از چالش‌های این حوزه است که امیدوار هستیم با عمل صندوق توسعه ملی به تعهدات خود، این مشکل نیز رفع شود.
وی افزود: درحال حاضر برای احداث ۱۴ هزارمگاوات نیروگاه تجدیدپذیر، سرمایه گذاران اعلام آمادگی کرده‌اند. نیروگاه‌های ۵ کیلوواتی یکی از طرح‌های مردمی سازی احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیراست.
مددی درخصوص هزینه این نیروگاه‌ها می‌گوید: بهای احداث خود نیروگاه، ۱۵۰ میلیون تومان است و علاوه بر آن اگر باتری هم به این نیروگاه‌ها اضافه شود، ۱۵۰ میلیون تومان دیگر نیز باید سرمایه‌گذاری شود یعنی در مجموع هزینه احداث ۳۰۰ میلیون تومان است.
وی درخصوص بهای فروش برق نیروگاه‌های تجدیدپذیر به شبکه سراسری گفت: درحال حاضر دولت هر کیلووات ساعت برق نیروگاه‌های خورشیدی پشت‌بامی را از مردم سه هزار و ۸۰۰ تومان می‌خرد و با توجه به این قیمت، پس از سه سال و نیم بازگشت سرمایه اتفاق می‌افتد.
طبق گفته رئیس هیئت مدیره انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر تا کنون توسط کمیته امام خمینی و بسیج مستضعفین، ۳۰ هزار واحد ۵ کیلوواتی حمایتی در کشور نصب شده که ۱۵۰ مگاوات برق تولید می‌کنند همچنین ۱۱۰ مگاوات نیز توسط نیروگاه‌هایی که مردم احداث کرده‌اند تولید می‌شود.
وی در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا صنایعی که برق مورد نیاز خود را از طریق برق تجدیدپذیر تامین می‌کنند دچار قطعی برق نمی‌شوند، گفت: در کنار صنایع و شهرک‌های صنعتی باید تجهیزاتی نصب شود تا برق واحد‌هایی که از برق تجدیدپذیر استفاده می‌کنند همراه برق دیگر صنایع که این کار را نمی‌کنند، قطع نشود.
مددی با بیان اینکه تا خردادماه امسال ۷۹۷ میلیون کیلووات ساعت برق در تابلو برق سبز در بورس انرژی معامله شده است، گفت: قیمت هر کیلووات ساعت برق تجدیدپذیر در این تابلو به ۷ هزار تومان رسید و میانگین قیمت سالانه سال گذشته نیز ۶.۵ سنت بود و اگر بانک‌ها خود عایدی طرح را به عنوان وثیقه قبول کنند، با توجه به این قیمت‌های معاملاتی سرمایه‌گذاران به سمت این حوزه می‌آیند.
رئیس هیئت مدیره انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر ظرفیت کل نصب‌شده نیروگاه‌های تجدیدپذیر در کشور را ۱۸۵۰ مگاوات اعلام و کرد و تشریح کرد: ۳۷۲ مگاوات این ظرفیت توسط ۲۱ واحد بادی، ۱۱۰۰ مگاوات توسط نیروگاه‌های خورشیدی و باقی نیز توسط نیروگاه‌هایی مثل نیروگاه‌های برق‌آبی و زیست‌توده تولید می‌شود.
وی افزود: تا ۲۰ سال آینده باید ۸۰ هزارمگاوات برق تجدیدپذیر و ۴۰ هزارمگاوات برق حرارتی تولید شود که برای رسیدن به این چشم‌انداز نیاز به ۸۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است همچنین برای رفع کسری برقی که تجربه کرده‌ایم نیز به ۱۵ میلیارد دلار سرمایه نیاز است که برای تامین این ارقام، نهاد‌های مالی باید نقش‌آفرینی کنند و همچنین باید از ظرفیت کشور‌های دیگر نیز بهره‌مند شویم تا ناترازی‌های برق رفع شود.
بستر سرمایه‌گذارای برای نیروگاه‌های ۱۰۰ کیلوواتی برای صنایع
جعفر محمدنژاد، معاون سرمایه‌گذاری ساتپا دیگر مهمانی بود که در این برنامه به صورت تلفنی حاضر شد.
محمدنژاد با اشاره به طرح‌های ساتپا برای افزایش مشارکت مردم در احداث نیروگاه های تجدیدپذیر گفت: از جمله آنها می‌توان به قرارداد خرید تضمینی ۲۰ ساله اشاره کرد که براساس قیمت‌های فعلی هر کیلووات ساعت برق، سه هزار و ۸۰۰ تومان و در بخش روستایی نیز چهار هزار و ۶۰۰ تومان از سرمایه‌گذاران خریداری می‌شود.
وی افزود: کسانی که می‌خواهند نیروگاه‌های کوچک احداث کنند باید در سامانه مهرسان ثبت‌نام و اشتراک کنتور خود را ثبت کنند، سپس نیرو‌های شرکت توزیع برق منطقه به آنها مشاوره خواهند داد. معاون سرمایه‌گذاری ساتپا می‌گوید: درحال حاضر مشکلی برای تامین تجهیزات این نیروگاه‌های کوچک مقیاس در کشور وجود ندارد.
محمدنژاد تابلو سبز بورس انرژی را دیگر زیرساختی که به منظور توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور ایجاد شده است، دانست و گفت: در این بستر شرایط حضور نیروگاه‌های ۱۰۰ کیلوواتی تا نیروگاه‌های مگاواتی بزرگ برای صنایع یا سرمایه‌گذاران دیگر فراهم است.
وی درخصوص تسهیلاتی که برای نیروگاه‌های تجدیدپذیر کوچک درنظر گرفته شده است، گفت: درحال حاضر تمام هزینه‌های نیروگاه‌های تجدیدپذیر حمایتی از طریق دولت، بانک‌ها و نهاد‌های حمایتی تامین شده است و نیاز است بانک‌ها برای توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر کوچک مردمی بیشتر حمایت کنند و تسهیلات یا بخشی از آن را پرداخت کنند.
معاون سرمایه‌گذاری ساتپا در ادامه اظهار کرد: قیمت تمام شده تولید برق خورشیدی یک سوم هزینه تولید برق حرارتی است و به همین دلیل برق تجدیدپذیر می‌تواند سهم بیشتری در تامین برق کشور داشته باشد.
نظر شما