همه بارش‌های اخیر قابل تبدیل به آب مصرفی نیست

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، فیروز قاسم‌زاده مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور، در واکنش به برخی اظهارات پیرامون تامین آب ۶۰۰ میلیون نفر با بارش‌های اخیر، بیان کرد: در سامانه بارشی اخیر که در انتهای آذر فعال شد، حدود ۴۰ میلی‌متر به متوسط بارش کشور افزوده شد و این میزان بارش، با در نظر گرفتن وسعت کشور، معادل بیش از ۶۰ میلیارد مترمکعب آب ورودی به چرخه طبیعی محسوب می‌شود.

بنابراین، معمولاً بخش بزرگی از بارش‌ها به‌صورت تبخیر مستقیم یا فرآیند‌های مشابه از دسترس خارج می‌شود. در نتیجه، درصدی از بارش‌ها وارد آبخوان‌های زیرزمینی، رودخانه‌ها و سایر پیکره‌های آبی می‌شود و از این میزان، در مناطقی که سد وجود دارد، امکان مهار و ذخیره‌سازی آب برای مصارف مختلف فراهم است. در صورتی که این آب به پیکره‌های آبی انتهایی مانند تالاب‌ها برسد، بخشی از آن در همان سیستم‌ها باقی می‌ماند و بخش دیگر به نفوذ در منابع آب زیرزمینی اختصاص پیدا می‌کند.

مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور افزود: در فلات مرکزی و شرق کشور، سهمی از این بارش‌ها وارد آب‌های زیرزمینی و رودخانه‌ها می‌شود و در جنوب کشور نیز بخشی از سیلاب‌ها ناگزیر به سمت دریا حرکت می‌کنند. گاه این پرسش مطرح می‌شود که چرا این آب‌ها «هدر می‌روند»، در حالی که این موضوع بخشی از چرخه طبیعی هیدرولوژیکی است که در مقیاس کره زمین رخ می‌دهد و بارندگی‌ها یکی از منابع تأمین آب دریا‌ها هستند.

وی بیان کرد: در ایران نیز در سامانه بارشی اخیر، بخشی از آب وارد دریای عمان و خلیج فارس شده است. نکته دیگری که ممکن است ابهام ایجاد کند این است که چرا این آب‌ها به‌طور کامل مهار نمی‌شوند. واقعیت این است که وزارت نیرو تاکنون سد‌هایی را احداث کرده یا در دست احداث دارد که برای آب‌هایی با ضریب اطمینان بالا از نظر تکرارپذیری سالانه طراحی شده‌اند، یعنی آب‌هایی که به‌عنوان منابع تجدیدپذیر سالانه شناخته می‌شوند.

وی در ادامه اظهار کرد: در صورتی که ساختگاه مناسب باشد، شرایط توپوگرافی اجازه دهد، نیاز واقعی مردم وجود داشته باشد و میانگین‌های بلندمدت و آمار‌های هیدرولوژیک نشان دهد که هر سال در آن منطقه آورد آبی قابل اتکا وجود دارد، این عوامل در کنار هم قرار می‌گیرند و تصمیم برای اجرای یک سازه آبی، از جمله سد، در دستور کار قرار می‌گیرد، اما اگر در منطقه‌ای تنها هر چند سال یک‌بار سیلاب رخ دهد و آب از نظر تأمین پایدار برای شرب، کشاورزی یا صنعت ضریب اطمینان لازم را نداشته باشد، معمولاً به سمت ساخت سازه‌های بزرگ آبی حرکت نمی‌شود. این رویکرد، یک قاعده پذیرفته‌شده در سطح جهانی است و استاندارد‌های طراحی سد در دنیا تفاوت اساسی با یکدیگر ندارند. وزارت نیرو نیز در ایران بر همین اساس و مطابق با همین اصول و استاندارد‌های فنی، برنامه‌ها و اقدامات خود را دنبال می‌کند.